De geboorte van je kind is zeker een van de meest magische en bijzondere ervaringen die je ooit zult meemaken. Hoewel het een heel mooi proces kan zijn, komt het niet zonder uitdagingen. Om de bevalling zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk om zoveel mogelijk te ontspannen. Maar hoe doe je dat? Het gebruik van aromatherapie tijdens je bevalling kan een hele effectieve methode zijn. Geur kan namelijk een kalmerend effect hebben, op jou maar ook op het limbisch brein van de baby. Ik neem je graag mee in het effect van geur op onze hersenen en de medicinale waarde waarvoor olie al meer dan 5000 jaar wordt gebruikt.
Wat is aromatherapie?
Aromatherapie is het gebruik van essentiële oliën uit planten om het fysieke, emotionele en spirituele welzijn te verbeteren. Deze oliën bevatten de essentie van de plant en zijn helende eigenschappen. Etherische oliën zijn vluchtige aromatische verbindingen die uit planten worden geëxtraheerd door middel van distillatie of expressie. Ze worden al duizenden jaren gebruikt in traditionele geneeswijzen over de hele wereld als een natuurlijke vorm van geneeskunde.
“Geur is een van de krachtigste zintuigen,” zegt dr. Elizabeth A. Laguens, een gynaecoloog aan het Rush University Medical Center in Chicago die gespecialiseerd is in hoogrisicozwangerschappen. “De reukzin kan zeer afleidend of troostend zijn tijdens de bevalling.”
Stimuleren van de zintuigen
Aromatherapie heeft de kracht om meerdere zintuigen tegelijk te stimuleren. Een boodschap van verschillende zintuigen tegelijk, is een van de beste manieren om een krachtige en memorabele boodschap over te brengen. Denk maar aan het gevoel wat de geur van oma’s appeltaart oproept doordat geur en smaak gecombineerd worden. Of het gevoel dat je krijg wanneer je een bepaald nummer hoort. Velen kunnen zich bijvoorbeeld goed herinneren welke muziek afgespeeld werd bij hun eerste keer vrijen omdat hier de zintuigen horen en voelen samen kwamen. Ditzelfde effect kun je creëren met etherische oliën. Zo kan een massage met de olie zorgen voor een sterke combinatie tussen geur en gevoel. Voeg daar ontspannende muziek aan toe en je hebt een gouden driehoek te pakken. Door de ruimte te vullen met sfeervolle verlichting zoals het (kaars)licht van je diffuser of het inzetten van kaarsen of een zoutlamp voeg je het zintuig zien toe aan je mix. Vergeet niet een lekker hapje of drankje erbij te pakken om de beleving compleet te maken.
Het effect op de hersenen
Geur is het zintuig dat het sterkst verbonden is met het geheugen. Het is ook de sterkste emotionele trigger. Als je iets bekends ruikt, gaan je hersenen onmiddellijk op zoek naar een associatie met die herinnering. Je reukzin is ook gekoppeld aan emotie, wat betekent dat wanneer je iets ruikt, dit een positief of negatief gevoel kan oproepen. Dit maakt aromatherapie bijzonder krachtig. De reukzin is de oudste en primitiefste van alle zintuigen. De neus heeft een directe verbinding met de hersenen, omzeilt de thalamus en gaat rechtstreeks naar de amygdala, die verantwoordelijk is voor emotionele reacties. Essentiële oliën hebben dus bewezen invloed op onze emoties. Dit komt doordat de moleculen in echte pure essentiële oliën – hier zit nogal verschil in – direct doordringen tot je limbisch systeem in je hersenen. Het limbisch systeem kun je het beste zien als je emotionele commandocentrum. Een geurverstuiver kan je emotionele staat bijvoorbeeld veranderen van angst of onrust in een staat van ontspanning en blijdschap. Je kunt je voorstellen dat dit direct invloed heeft op je bevalling.
Oefenen met ankers
Een anker is een zintuiglijke techniek die je arts, doula of verloskundige kan aanraden om je te helpen ontspannen tijdens de bevalling. Een mentaal anker is een associatie tussen een stimulus en een emotionele toestand. De stimulus kan van alles zijn: een woord, een beeld, een geluid, een foto, enz. Hierbij worden de zintuigen dus effectief ingezet om een automatische reactie van emotie in de hersenen te triggeren. Zo kan een aangename geur, zoals lavendel, tijdens de bevalling worden gebruikt om herinneringen en gevoelens van veiligheid op te roepen. Deze herinneringen kunnen dan worden ingezet om je af te leiden van de pijn tijdens de bevalling. Ankers zijn bijzonder nuttig in de late zwangerschap omdat ze vrouwen helpen zich voor te bereiden op wat komen gaat: de bevalling! Ze kunnen ook tijdens de bevalling worden gebruikt om je te helpen ontspannen of om je moed te geven bij angstgevoelens. Door al tijdens de zwangerschap te oefenen met ankers kun je zelf de verbinding in je hersenen leggen die je wil. Plan bijvoorbeeld regelmatig een ontspannende (buik)massage met je partner in waarbij je verschillende zintuigen stimuleert zoals eerder beschreven. Alleen al door tijdens de bevalling de geur te ruiken of de muziek te horen die je hebt gebruikt tijdens deze ontspanningsmomenten, kun je direct weer in de ontspannen toestand komen die ook had tijdens deze momenten.
Hoe kun je essentiële oliën inzetten tijdens de bevalling?
Hier zijn enkele manieren om essentiële oliën te gebruiken tijdens de bevalling:
– Geurbad: een bad kan een heerlijke manier zijn om te ontspannen voor of na de bevalling. Voeg een paar druppels lavendel of ylang ylang essentiële olie toe aan je badwater om je te helpen kalm te blijven en je te concentreren op het huidige moment.
– Massage: massage kan heel nuttig zijn tijdens de bevalling, omdat het je helpt spanningen los te laten, de bloedsomloop te verbeteren en de bewegingsvrijheid van je bekken te vergroten. Veel mensen merken dat massage op bepaalde momenten in hun bevalling het beste helpt; bijvoorbeeld bij de overgang van actieve bevalling naar persfase of als ze rugpijn hebben tijdens het persen. Als je een aangepast mengsel voor massagedoeleinden wilt, zorg er dan voor dat het minstens twee oliën bevat die veilig zijn voor uitwendige toepassing (zoals lavendel en geranium) met één of twee drageroliën (zoals druivenpit- of jojoba-olie).
– Diffuserblend: een geur in de diffuser is een hele effectieve manier om je staat van zijn te beïnvloeden. In eerste instantie helpt de geur als anker of trigger om terug te komen in een eerder gecreëerde ontspannen toestand. Daarnaast kan de diepere emotionele werking van de betreffende etherische olie een extra werking hebben op je zintuigen. Zo heeft iedere olie zijn eigen effect op je emoties, kies bewust voor een olie die jou kan helpen bij jouw specifieke emoties.
Welke oliën zijn (niet) geschikt?
Niet alle oliën zijn geschikt tijdens de zwangerschap of de bevalling. Kies voor een olie die geen kwaad kan voor zowel jou als je baby. Zorg ervoor dat je ten alle tijden kiest voor een kwalitieve pure olie die geen chemische bestanddelen bevat.
Sommige essentiële oliën kunnen baarmoedercontracties versterken, dus het is het beste om ze te vermijden als je een geschiedenis van vroegtijdige bevalling hebt of placenta previa hebt (waarbij de placenta de baarmoederhals bedekt). Hieronder vallen bergamot, salie, venkel, geranium, grapefruit, jasmijn en citroen. Sommige essentiële oliën worden afgeraden bij hoge bloeddruk. Dit zijn basilicum, zwarte peper, kaneelschors, salie en jeneverbes. Sommige essentiële oliën kunnen bij inwendig gebruik tijdens de zwangerschap een miskraam veroorzaken. Deze omvatten engelwortel (Angelica archangelica), jeneverbes (Juniperus communis) en zoete berk (Betula lenta). Als je niet zeker weet of het veilig is een essentiële olie te gebruiken tijdens de zwangerschap of borstvoeding, raadpleeg dan eerst je arts of verloskundige.
Gentle baby van Young Living is een kalmerende olie mix die speciaal gemaakt is voor moeders, aanstaande moeders en baby’s. De olie bevat tien essentiële olien die veilig gebruikt kunnen worden tijdens de zwangerschap, de bevalling en bij de baby. De olie werkt heel kalmerend tijdens de bevalling en de lekkere zachte geur doet denken aan baby’tjes. Daarnaast is Valor is een kracht gevende mix van essentiële oliën die zowel de fysieke als de spirituele aspecten van het lichaam ondersteuning geeft, om gevoelens van kracht, moed en zelfvertrouwen te verhogen. Deze olie werkt goed bij angst en moedeloosheid.
Manieren van geurverspreiding
Voordat we het hebben over wat de beste manier van geurverspreiding is, (en dit wil je misschien helemaal niet horen omdat je huis er vol mee staat) is het belangrijk om de absolute toxiciteit van geurstokjes en kaarsen aan te halen om een stukje bewustwording te creëren. De meeste kaarsen bevatten namelijk ingrediënten die je niet wil inademen, zoals paraffine (gewonnen uit petroleum) en benzeen. Deze ingrediënten staan bekend om hun gezondheidsrisico’s. Zeker bij de bevalling wil je dit soort schadelijke methodes vermijden. Het ingrediënt parfum of geurstof, welke zich ook bevindt in veel kaarsen en geurstokjes, is een ander groot probleem. Een pasgeboren baby is ontzettend gevoelig voor externe invloeden dus hier wil je natuurlijk mee uitkijken.
Parfum is een overkoepelende term voor een cocktail die meer dan honderd giftige chemicaliën kan bevatten. De term parfum mag volgens de wet gezien worden als handelsgeheim. Dit betekent dat de fabrikant geen open kaart hoeft te spelen over de bestanddelen van zijn zogenoemd ‘parfum’. Dit resulteert erin dat de luchtvervuiling in de ruimte vijf tot zeven keer hoger is dan de buitenlucht en dus net zo schadelijk voor je is als het roken van een sigaret. Nog niet te spreken over de hormoon- en immuun verstorende invloed die deze chemicaliën op je lichaam hebben.
Goed om in gedachten te houden is dat je als je in het ziekenhuis bevalt, je geen kaarsen of wierook mag branden. Een diffuser is dan een goed alternatief. Sommige diffusers beschikken ook over een kaarslicht functie waardoor je naast geurverspreiding ook een met de licht opties een ontspannen sfeer kunt creëren.
Het inzetten van een diffuser
Zoals gezegd is het bij aromatherapie ontzettend belangrijk dat gebruik gemaakt wordt van echte pure essentiële oliën omdat de moleculen hiervan direct kunnen doordringen tot het limbisch systeem in de hersenen. Om de moleculen niet kapot te maken is het belangrijk om een diffuser van hoge kwaliteit te gebruiken. Met de juiste etherische oliën en de juiste diffuser, bereiken de geurmoleculen al binnen 22 seconden de hersenen. Na 2 minuten zijn de oliën waarneembaar in het bloed en binnen 20 minuten hebben de oliën elke cel in het lichaam bereikt.
Diffusers hebben overigens ook een subtieler effect dan bijv. kaarsen en stokjes. Als je een kaars aansteekt of een stokje brandt, komt er geen nevel of damp aan te pas. De geur komt vrij in een rookwolk die enkele minuten door de kamer zweeft voordat hij verdwijnt. Diffusers werken anders; in plaats van hun geur in een wolk vrij te geven, verspreiden ze de geur in een fijne nevel die in de lucht zweeft en zich na verloop van tijd langzaam verspreidt. Er bestaan veel verschillende soorten diffusers, maar ultrasone diffusers zijn toch echt de beste keuze. Ze maken gebruik van ultrasone technologie om het water met de etherische olie rustig in miljoenen kleine belletjes te laten trillen, die uiteenvallen in een fijne nevel die vervolgens in de lucht wordt verspreid. Zo kunnen de moleculen hun werk doen op het limbisch systeem.
Tip: ankeroefening
Door tijdens de zwangerschap al te oefenen met ankers, kun je hier tijdens de bevalling makkelijk van profiteren. We hebben een ontspanningsoefening voor je uitgewerkt als voorbeeld zodat je hiermee aan de slag kunt.
Stap 1: Kies een etherische olie die je emotioneel kan ondersteunen tijdens de bevalling. Wij raden de Gentle Baby olie van Young Living aan, welke hier speciaal voor gemaakt is. Bonus: naast het emotionele effect van deze olie, werkt de olie ook goed tegen striae bij gebruik op de huid. Bepaal of je tijdens de bevalling en tijdens het oefenen gebruik wil maken van een diffuser.
Tip: Kies voor een diffuser die een kaarslicht optie heeft om een ontspannen sfeer te creëren of ga voor een kinder diffuser, welke je na de bevalling op de babykamer kunt gebruiken. Het anker zal niet alleen invloed hebben op jou maar ook op je baby. Hierdoor kan het verstuiven van de olie na de geboorte ook een ontspannend effect hebben bij onrust of slapeloosheid.
Stap 2: Zorg voor een ontspannen sfeer in de slaapkamer. Kies ontspannende muziek en maak er een afspeellijst van welke je steeds makkelijk erbij kunt pakken. Zet een zoutlamp of diffuser in om om de ruimte te voorzien van zacht, ontspannend licht. Kies alleen voor lampen die je makkelijk kunt verplaatsen, zodat je deze (indien nodig) ook mee kunt nemen naar het ziekenhuis of een andere locatie voor de bevalling. Pak wat lekkers te eten of te drinken erbij en kies wederom voor iets wat je er makkelijk bij kunt pakken bij de bevalling.
Stap 3: De partner gaat op het bed zitten met zijn (of haar) rug tegen het hoofdbord van het bed of tegen een kussen tegen de muur. Zelf ga je tussen zijn (of haar) benen zitten zodat je een geborgen gevoel hebt en je partner goed bij je buik kan om deze te masseren. Gebruik twee druppels olie, verdunt met draagolie (zoals jojoba olie of V-6 van Young Living) om de buik te masseren. Dit zorgt in combinatie met de andere zintuigen voor een ontspannen gevoel van geborgenheid en verbinding.
Stap 4: Herhaal dit zo vaak als je wil. Hoe vaker en regelmatiger je deze oefening toepast, hoe sterker het anker tijdens de bevalling. Je hoeft dan alleen maar de olie in de diffuser te doen om weer terug te komen in die ontspannen staat van zijn.
